De hypofyse

De hypofyse is een hele kleine klier van ongeveer 1 cm en ligt onderaan in je hersenen achter de oogkassen in een holte in je schedelbasis. Het bestaat uit 3 kwabben, een voorkwab, een middenkwab en een achterkwab. De hypofyse is verbonden met de hypothalamus.

Hoe werkt de hypofyse?

De hypofyse heeft een hele belangrijke functie. Zij maakt namelijk heel veel verschillende hormonen aan. Ze wordt daarom ook wel de meester klier genoemd. Daarnaast koppelt de hypofyse het zenuwstelsel aan het hormoonstelsel.

Het zenuwstelsel en het hormoonstelsel zorgen ervoor dat alle organen en weefsels goed samenwerken. Het zenuwstelsel communiceert door middel van neurotransmitters via zenuwcellen en het hormoonstelsel communiceert door middel van hormonen via het bloed. Het hormoonstelsel bestaat uit alle organen en klieren die hormonen aanmaken. Belangrijke klieren zijn de hypothalamus, de hypofyse, de schildklier en de bijschildklieren, de alvleesklier, de bijnieren, de teelballen en de eierstokken.

Wat zijn hormonen?

Hormonen zijn stofjes die van alles in je lichaam regelen. Zoals je lichaamsgroei en lichaamsontwikkeling, de stofwisseling, het vocht- en zoutevenwicht in je lichaam en je bloedsuikerspiegel in je bloed. Ook helpen ze je bloeddruk en lichaamstemperatuur op peil te houden en zorgen ze ervoor dat je in de puberteit komt. Daarnaast helpen ze ook nog bij de verwerking van stress en ze zijn natuurlijk onmisbaar bij voortplanting.

In de kwabben van de hypofyse zitten verschillende cellen, die allemaal andere hormonen aanmaken.

Welke hormonen worden er in de hypofyse aangemaakt?

TSH: Dit hormoon zorgt ervoor dat je schildklier schildklierhormoon aanmaakt. De schildklierhormoon regelt de stofwisseling overal in je lichaam en stimuleert de lengtegroei en hersenontwikkeling.

ACTH: Dit hormoon zorgt ervoor dat je bijnieren onder anderen cortisol kan aanmaken. Hierdoor kan je lichaam goed reageren bij lichamelijke en geestelijke stress. Daarnaast heeft cortisol een rol in de spijsvertering, je slaap-waakritme en heeft het een ontstekingsremmende werking.

GH: Dit is het groeihormoon. Het groeihormoon is de tegenpool van insuline. Zolang er insuline in het bloed aanwezig is, kan het groeihormoon niet actief aan het werk. Het groeihormoon zorgt voor de groei in lengte van de lange pijpbeenderen bij kinderen. Het regelt ook de aanmaak van groeifactor IGF-1. Deze zorgt onder andere voor de opbouw van je botten en spieren.

LH en FSH: Deze hormonen stimuleren de geslachtsklieren. Dit zorgt ervoor dat je in de puberteit vruchtbaar wordt. FSH zorgt bij vrouwen voor de rijping van de eicel en LH zorgt voor de eisprong. Beiden zorgen ze ervoor dat de eierstokken oestrogeen en progesteron aanmaken. Oestrogeen zorgt er onder anderen dat meisjes in de puberteit komen en is belangrijk voor de botopbouw. Progesteron heb je nodig om zwanger te kunnen worden en blijven.

LH en FSH zorgen bij jongens onder andere ervoor dat de teelballen testosteron aanmaken. Testosteron zorgt ervoor dat je in de puberteit komt en dat je er mannelijk uit blijft zien. Ook zorgen beiden hormonen voor de productie van sperma.

PROLACTINE: Dit hormoon zorgt voor de productie van moedermelk na de bevalling.

MSH: Dit hormoon zorgt ervoor dat je huid meer pigment gaat aanmaken.

De hypothalamus maakt ook hormonen aan. 2 van deze hormonen worden in de achterkwab van de hypofyse opgeslagen. Dit zijn de hormonen:

ADH: Dit hormoon heeft effect op je nieren. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat je niet te veel vocht uitplast.

OXYTOCINE: Dit hormoon zorgt er onder anderen voor dat een zwangere vrouw weeën krijgt en dat de borstvoeding opgang komt na de bevalling.

De hypofyse is dus een grote regelaar in je hormoonstelsel. Naast dat ze hormonen aanmaakt, zorgt ze er ook voor dat door middel van die hormonen andere klieren ook weer hormonen aan gaan maken.  Zo staan het stresssysteem (HPA-as), de stofwisseling (HPT-as) en de voortplanting (HPG-as) onder regie van de hypofyse.

De hypofyse kan dit niet allemaal alleen. Zij wordt aangestuurd door de hypothalamus. De hypothalamus meet of er voldoende hormonen aanwezig zijn in het bloed. Wanneer hij meet dat je een tekort van een bepaalde hormoon ervaart, geeft hij de hypofyse een seintje om hormonen aan te maken zodat het tekort aangevuld kan worden. Wanneer de hypothalamus opmerkt dat er voldoende van een hormoon aanwezig is in het bloed, wordt dit doorgegeven aan de hypofyse, zodat er minder van dit hormoon wordt aangemaakt. Zo worden de hormonen in evenwicht gehouden.

Wat als de hypofyse niet goed werkt?

Als de hypofyse niet goed werkt worden er 1 of meerdere hormonen niet voldoende aangemaakt. Als dit vanaf de geboorte al gaande is dan heet dit congenitale hypofyse-insufficiëntie. Vroeger werd dit CHP genoemd.

Het bloedonderzoek waar ik mee werk kan een hypofyse verstoring aangeven.
Een niet goed werkende hypofyse kan verschillende oorzaken hebben. Door middel van leefstijlaanpassing zoals bijvoorbeeld minder vaak eten wat zorgt voor minder ontstekingen in het lichaam, meer beweging en meer rust in het lichaam, kunnen een positieve invloed op de hypofyse hebben.

 

Bron: www.hypofyse.nl, www.dehormoonfactor.nl
Afbeelding: www.freepicks.nl